Przewodnik po rodzajach rowerów cz.1
Kiedy wchodzisz w temat kolarstwa, jednym z głównych powodów zakłopotania jest ogrom aktualnej bazy rowerowej. Wraz z rozkwitem branży w ostatniej dekadzie pojawił się także boom w kategoriach rowerów. Producenci dokładają wszelkich starań, aby zaoferować rower dla każdego bez względu, w jakich warunkach drogowych się porusza. Możesz jeździć i czerpać z tego radość na jakimkolwiek rowerze, ale jeśli planujesz zakup roweru, warto wiedzieć, jakie są podstawowe rodzaje rowerów i czym się między sobą różnią. Zgłębienie tematu pomoże nam uzyskać odpowiedź na pytanie który z nich będzie dla nas odpowiedni.
W tym blogu postaram się bardziej przybliżyć temat kategoryzacji współczesnych rowerów i wskazać różnice pomiędzy głównymi typami rowerów.
Rodzaje rowerów opisane w części I artykułu to:
1. rower szosowy
2. rower szosowy typu endurance
3. rower przełajowy/cyclocross
4. rower gravelowy
5. rower fitness
Rowery szosowe
Smukły, bez zbędnych dodatków i tak lekki, jak to tylko możliwe — tak w skrócie można określić rower szosowy, potocznie zwany kolarzówką. Rowery szosowe zostały stworzone do szybkiej jazdy po drogach asfaltowych. Ich głównym przeznaczeniem jest ściganie po szosie (jak sama nazwa sugeruje) w wydarzeniach sportowych ze wspólnego startu.
Co wyróżnia rower szosowy?
Jedną z cech rowerów szosowych jest duża liczba przełożeń. Ma to zapewnić utrzymanie prędkości bez względu na nachylenie terenu. Rowerem szosowym jesteśmy w stanie pokonać najbardziej karkołomne górskie podjazdy, jednocześnie osiągając zawrotne prędkości przy zjazdach. Standardem są więc 2 biegi z przodu i minimum 8 z tyłu. W bardziej zaawansowanych grupach osprzętu spotkamy kasety nawet 11-rzędowe. Bez względu na grupę osprzętu, każdy rower szosowy posiada duże zębatki mechanizmu korbowego.
wąskie opony
Wąskie opony to cecha roweru szosowego, która najbardziej rzuca się w oczy. Mają one zazwyczaj 23 mm lub 25 mm szerokości i gładki bieżnik. Faktycznie, osoba, która nigdy nie jeździła takim rowerem, może zadawać sobie pytanie, jak na tym da się w ogóle jeździć? Otóż da się i to w dodatku bardzo płynnie i szybko, ale tylko po asfalcie. Pamiętać należy o odpowiednim pompowaniu, gdyż takie opony wymagają ciśnienia sięgającego nawet 8 barów. Rowery szosowe mogą być wyposażone w trzy rodzaje opon. W większości tańszych modeli stosowane są klasyczne opony z dętką w środku. Możemy także spotkać systemy bezdętkowe. Coraz bardziej popularne stają się tzw. szytki, czyli opony zszyte w jedną całość z dętką. W takim rozwiązaniu dętka jest przyklejana za pomocą kleju lub taśmy do specjalnej obręczy. Obręcz do szytek różni się od klasycznej obręczy tym, że nie ma rantu do zaczepienia opony i tym samym jest bardziej płaska. Rozwiązanie te stosowane jest w zawodowym i półamatorskim sporcie.
koła 700C
Koła w rowerze szosowym występują w rozmiarze określanym jako 700c. Parametr ten pochodzi z systemu francuskiego, który obecnie jest poddawany szerokiej dyskusji. To, co powinieneś wiedzieć to fakt, że jest to uniwersalny rozmiar w rowerach szosowych dedykowanym osobom dorosłym.
kierownica typu "baranek"
Gięta kierownica typu baranek jeszcze do niedawna występowała tylko w rowerach szosowych. Obecnie rozwiązanie to można spotkać także w rowerach gravelowych i przełajowych. Co daje zastosowanie takiej właśnie kierownicy? Otóż pozwala na jazdę w mocno pochylonej pozycji, która dobrze wpływa na aerodynamikę. Poza tym gięta kierownica umożliwia chwyt w trzech różnych miejscach. Pozwala to na zmianę pozycji jazdy w danym momencie i chwilowy odpoczynek rąk i kręgosłupa.
aerodynamiczna rama
Wysokiej klasy rowery szosowe, zwłaszcza te wykorzystywane w profesjonalnym ściganiu, posiadają ramy wykonane z włókna węglowego (karbonu). Zastosowanie tego materiału pozwoliło znacząco zredukować wagę roweru. Ramy tworzone są też z tytanu, aluminium i stali. Poza ramami karbonowymi najczęściej spotkać możemy ramy wykonane z aluminium. Każdy z materiałów używanych do budowy ramy charakteryzuje się własnymi właściwościami i parametrami technicznymi.
Aerodynamika jest głównym celem pozycji rowerzysty na rowerze szosowym, dlatego też geometria ram rowerów szosowych uwzględnia istotne nachylenie i zasięg od siodła po kierownicę. Trzeba jednak pamiętać, że taka pozycja wymaga od rowerzysty odpowiedniej sprawności fizycznej i elastyczności.
mocne hamulce
Jeszcze do niedawna w rowerach szosowych przeważały hamulce szczękowe. Są one w dalszym ciągu w użyciu, zwłaszcza w tańszych rowerach szosowych. W ich przypadku hamowanie odbywa się poprzez docisk klocków hamulcowych do obręczy. Takie hamulce są skuteczne w działaniu, a jednocześnie łatwe w serwisie. Jednak z czasem hamulce szczękowe w rowerze szosowym zaczęły ustępować miejsca hamulcom tarczowym. "Tarczówki" dają lepszą modulację siły hamowania. Pozwalają łatwiej kontrolować proces hamowania, co przy dużych prędkościach ma szczególne znaczenie.
rodzaje rowerów szosowych
Wśród współczesnych rowerów szosowych można wyróżnić cztery wyraźne podkategorie:
- modele wyścigowe o klasycznej budowie ramy
- wyścigowe o konstrukcji aerodynamicznej (w teorii lepsze dla sprinterów)
- rowery triathlonowe z ultralekkimi ramami, karbonowymi kołami i dostawką na kierownicy tzw. lemondką
- modele długodystansowe (endurance)
Jest rozpowszechnione przekonanie, że rowery szosowe są niekomfortowe. Jest to nieprawda, jeśli dany model został poprawnie dobrany do naszych preferencji. Profesjonalni kolarze, jeżdżą takimi rowerami przez trzy tygodnie podczas całego wyścigu Tour de France, co byłoby niemożliwe, gdyby zawodnicy cierpieli męczarnie. Aczkolwiek, nie podlega dyskusji, że wąskie, wysokociśnieniowe opony stosowane w rowerach szosowych, przenoszą na rowerzystę wiele wibracji. Dlatego też, rowery szosowe najlepiej pracują na drogach o dobrej, gładkiej nawierzchni.
Nawet jeśli się nie ścigasz, szybka, ostra jazda na rowerze szosowym może sprawić wiele frajdy. W słoneczne popołudnie możesz udawać, że bierzesz udział w jednym z wyścigów Tour de France, nawet jeśli w rzeczywistości pokonujesz tylko okoliczne pagórki.
ORBEA ORCA M30 to zaawansowany rower szosowy z karbonową ramą
Rowery endurance
Są to rowery sportowe, które można określić jako łagodniejszą wersję roweru szosowego. Zaprojektowane są w taki sposób, aby zwiększyć komfort kolarza podczas jednodniowych jazd. Posiadają dłuższą główkę ramy i krótszą górną rurę ramy, dzięki czemu zapewniają bardziej wyprostowaną sylwetką rowerzysty.
Mimo wszystko są to wciąż rowery szosowe. Biorąc pod uwagę różne (czyt. słabe) warunki drogowe, wyposażone zostały w szersze opony niż te w typowym rowerze szosowym tj. 25 lub 28 mm. Zapewnia to lepsze trzymanie się nawierzchni i większy komfort jazdy. Niektóre rowery endurance posiadają nawet uchwyty do zamocowania błotników więc świetnie się sprawdzą nawet przy gorszej pogodzie.
Jeśli chodzi o kwestię przełożeń, to w rowerach endurance jest ich zazwyczaj mniej niż w typowych rowerach szosowych. Zamiast szosowego zestawu zębatek w korbie 53/39, znajdziesz tu zazwyczaj kompaktowy zestaw 50/34 i większe zębatki w kasecie z tyłu.
W rowerach endurance spotkamy też całą gamę różnych materiałów używanych do budowy ram. Od stali i tytanu po ultra-lekkie włókna węglowe i aluminium.
Oprócz wygodnej pozycji jazdy i pozostałych detali omówionych powyżej, rowery endurance mają wiele cech wspólnych z klasycznymi rowerami szosowymi, wliczając w to koła 700c, wąskie siodła i kierownice typu "baranek".
Podsumowując, endurance to typ roweru szosowego dla osób, które zamiast planować udział w wyścigach, chcą się na rowerze po prostu dobrze bawić.
ROMET HURAGAN 4 to przykład roweru szosowego typu endurance
Rowery cyclocross
Cyclocross, zwane też jako przełaj, CX, to dyscyplina kolarska polegająca na rywalizacji w terenie. Zawody odbywają się na wytyczonej trasie usianej różnymi przeszkodami tj. niskie barierki, strome podbiegi i piaszczyste doły. Jest też błoto. Duuużo błota!
Aby sprostać takim wyzwaniom, rower przełajowy musi spełniać kilka warunków.
rama roweru cyclocross
Geometria ram rowerów CX pod kilkoma względami różni się od tej w rowerach szosowych. Rower przełajowy posiada krótszą ramę, aby zapewnić lepszą zwrotność w terenie. Także środek supportu jest wyżej położony, po to, by zachować większy prześwit. Większy jest też prześwit wokół opon ze względu na błoto. Widelec z kolei jest bardziej wysunięty do przodu. Cechy te sprawiają, że rowery cyclocross są mniej wygodne niż rowery szosowe, jednak mają one odmienne przeznaczenie. W terenie sprawdzą się wyśmienicie, a charakterystyczna geometria ramy daje możliwość szybkiego zeskakiwania i wskakiwania na rower.
Stal i tytan są wciąż okazjonalnie wykorzystywane jako materiał do budowy ram w rowerach cyclocross. Jednak potrzeba dążenia do utrzymania niskiej wagi tych rowerów, tak aby można je było dość łatwo przenosić podczas biegowych fragmentów wyścigu, oznacza, że dominuje tu aluminium i karbon.
kierownica typu "baranek"
Cechą wspólną rowerów CX i szosowych jest gięta kierownica typu baranek. Zalety takiej kierownicy zostały opisane powyżej.
koła 700c i grube opony
Mimo że średnica kół w rowerach przełajowych jest taka sama jak w szosowych - 700C, to zastosowane opony są szersze i posiadają wyraźny bieżnik. Zdolność do jazdy przy zachowaniu mniejszego ciśnienia, a jednocześnie z mniejszą szansą przebicia sprawia, że klasyczne opony dętkowe są wciąż popularne w cyclocrossie, aczkolwiek coraz częściej rowery przełajowe wyposażane są w szytki. Przepisy dotyczące rowerów wyścigowych ograniczają użycie opony do szerokości 33 mm. Prawdopodobnie dzieje się tak dlatego, by nie dopuścić, aby rowery cyclocross przeistoczyły się w rowery górskie z kierownicą typu baranek.
skuteczne hamulce
W rowerach przełajowych wiodą prym hamulce tarczowe, zarówno mechaniczne, jak i hydrauliczne. Zdarza się też spotkać tradycyjne hamulce cantilever.
odpowiedni napęd
Przełożenia w rowerze CX są zazwyczaj "gęste", z zębatkami w korbie 46/36 lub 50/34. Zapewnia to szybką i bezproblemową zmianę biegów. W przełajach z prawdziwego zdarzenia mamy obecnie typowo zawodnicze napędy w konfiguracji 1x11 lub 1x12. Takie rozwiązanie staje się coraz bardziej popularne, tym bardziej że technologia "jednonapędowa" na dobre zawitała w kolarstwie górskim.
MERIDA MISSION CX - swego czasu flagowy rower przełajowy tego producenta
W ostatnich latach, wielu kolarzy zorientowało się, że rowery cyclocross mają zdolność pomieścić szersze opony. Mogą więc być z powodzeniem używane w warunkach miejskich, zwłaszcza tam, gdzie drogi nienależącą do najlepszych. Doprowadziło to do powstania rowerów tzw. "soft" cyclocross z zamocowaniem pod bagażnik i błotniki i z mniej sportowym napędem. Po zabiegu zmiany opon na szersze, te rowery są w stanie sprostać niemal każdym warunkom jazdy.
Rowery gravelowe
Jeśli mielibyśmy krótko scharakteryzować rower gravelowy to jest to po części rower cyclocross, po części szosowy i trochę rower trekkingowy.
Głównym założeniem roweru gravelowego miało być zapewnienie wyższej funkcjonalności i większego komfortu na różnego rodzaju nawierzchniach w stosunku do rowerów szosowych i przełajowych. Tak też się stało. Nowo powstała kategoria, znana jako rowery gravelowe lub przygodowe ( z ang. adventure bikes), okazała się najbardziej wszechstronną ze wszystkich innych grup rowerów z obniżoną kierownicą typu baranek. Nic więc dziwnego, że z roku na roku, rower z tej kategorii zdobywa kolejne rzesze zwolenników.
co wyróżnia rower gravelowy?
Cechą wyróżniającą rowery gravelowe jest duża ilość wolnego miejsca, by pomieścić szerokie ogumienie. Najczęściej stosowane opony mają szerokość od 32 do 42 mm w przypadku kół 700C. Taka średnica kół jest też najczęściej spotykana w rowerach typu gravel, choć zdarzają się też modele z kołami 27,5".
Z racji tego, że gravel odróżnia się od roweru przełajowego mniej sportowym charakterem, zastosowano w nim inną geometrię ramy. Przedkłada się to bezpośrednio na pozycję jazdy, która w tym przypadku, jest mniej pochylona. Oznacza to, że rowery te idealnie nadają się do jazdy po bezdrożach i mniej technicznych szlakach. Jednak w razie potrzeby, świetnie poradzą sobie na szosie, nie zważając na napotkane dziury i wyboje.
Ramy zbudowane są zazwyczaj z aluminium lub karbonu, by zachować niską wagę, aczkolwiek zdarzają się też warianty stalowe.
Wielofunkcyjność jest kluczową częścią koncepcji, więc rowery gravelowe standardowo wyposażone są w uchwyty umożliwiające montaż bagażnika, błotników i innych dodatków.
Bez zbędnych restrykcji odnośnie wyposażenia, rowery gravelowe powszechnie posiadają tarczowe hamulce.
napęd roweru gravelowego
Zdarza się, że niektóre modele graveli posiadają typowo szosowy napęd. Takie rozwiązanie sprawdzi się, jeśli w naszym przypadku przeważa jazda szosowa. Jednak biorąc pod uwagę wszechstronne przeznaczenie graveli, lepiej postawić na napęd specjalnie opracowany do tej grupy rowerów. Jest to Shimano GRX, Sram APEX lub RIVAL 1. Wybór napędu 1x czy 2x powinien być podyktowany naszymi preferencjami lub terenem, w jakim zamierzamy używać roweru. Na pewno 2 rzędowy napęd z przodu pozwoli cieszyć się większym zakresem przełożeń i mniejszymi skokami między nimi.
Rowery gravelowe stanowią najlepszy wybór, jeśli cenimy sobie komfort i niezależność, przy okazji nie tracąc radości, jaką daje klasyczny rower szosowy. Takich rowerów możemy używać na dojazdy do szkoły lub pracy, treningi w zróżnicowanym terenie czy do dalszych, nawet kilkudniowych wycieczek.
ROMET ASPRE 2 to bardzo popularny gravel w konkurencyjnej cenie
Rowery fitness (hybrydowe)
Nie są to rowery, którym przykłada się wiele uwagi w świecie rowerowym, jednak ze względu na liczne walory praktyczne, hybrydy zyskują na popularności i są aktualnie najlepiej sprzedającą się kategorią rowerów w Wielkiej Brytanii. Jak sama nazwa sugeruje, rowery hybrydowe posiadają cechy zaczerpnięte z rowerów szosowych i rowerów górskich.
Z rowerów szosowych pochodzą lekkie ramy i duże koła w rozmiarze 700c. Z górskich zapożyczono proste kierownice i hamulce typu cantilever, v-brake lub tarczowe. Duże koła natomiast sprawiają, że rowery fitness wygrywają z górskimi jeśli chodzi o jazdę w mieście. Opony są zazwyczaj pośredniej szerokości między szosowymi a górskimi, co sprawia, że hybrydy są bardziej komfortowe i lepiej radzą sobie przy pokonywaniu nierówności.
Ze względu na połączenie wytrzymałości z niską masą, rowery fitness są niemal zawsze produkowane z aluminium. Czasami posiadają widelce amortyzowane, które są raczej tylko zbędnym dodatkiem dodającym wagi bez większego przełożenia tego na użyteczność.
Zawsze wyposażone są w uchwyty na bagażnik i błotniki, a niektóre modele są firmowo doposażone w te akcesoria. Rowery fitness przeznaczone na rynek europejski mogą być dodatkowo wyposażone w oświetlenie zasilane z prądnicy w przedniej piaście i blokadę tylnego koła.
MERIDA SPPEDER 200 to przykład typowego roweru fitness